‘Doe vooral niet belerend als het gaat over middelengebruik’

Vitaal Bedrijf werkt samen met een aantal experts die dagelijks met vitaliteit bezig zijn. Zij beschikken over de laatste wetenschappelijke inzichten en adviseren ons over effectieve vitaliteitsprogramma’s. Op welke manier kunnen zij bedrijven helpen om vitaliteit op de kaart te zetten en welke plek heeft dit onderwerp eigenlijk in hun persoonlijke leven?

Een gesprek met Maddy Blokland, adviseur alcohol, drugs, medicijnen en werk bij het Trimbos-instituut. Dat is het onafhankelijke kennisinstituut voor alcohol, tabak, drugs en mentale gezondheid.  

Wat kan het Trimbos-instituut betekenen voor mkb-bedrijven?

“Bedrijven kunnen bij ons terecht voor cijfers over mentale gezondheid of middelengebruik in de werksetting. Daarnaast geven we ze op maat advies over beleid en preventie. Bij de kleinere mkb-bedrijven doen we dat laatste vaak niet één op één, maar via brancheorganisaties, bijvoorbeeld door middel van trainingen voor leidinggevenden of eigenaren.
Op het gebied van middelengebruik hebben we onlangs een sjabloon ontwikkeld voor ADM-beleid in het mkb. Dit is een werkdocument voor werkgevers, met daarin een aantal suggesties. Als je het opslaat, heb je een ADM-beleid. Hierin neem je op welke regels je met elkaar afspreekt over het gebruik van alcohol, drugs en middelen. Een simpel voorbeeld: wordt er wel of geen alcohol geschonken op de vrijdagmiddagborrel?”

Wat zijn voor bedrijven de grootste obstakels om met dit onderwerp aan de slag te gaan?

“Het ontbreekt ze vaak aan tijd en prioriteit. Het wordt meestal pas prioriteit op het moment dat er een incident heeft plaatsgevonden. Dan willen werkgevers niet dat het nog een keer gebeurt en wordt er over beleid gepraat. Om dezelfde redenen gaan veel mkb-bedrijven ook niet aan de slag met een RI&E.
Als er wel al iets over alcohol- en drugsgebruik is vastgelegd, is het vaak: ‘Dit is de regel en dat zijn de consequenties als je die regel overtreedt’. Er is dan helemaal niks over zorg of preventie in het beleid opgenomen. Daar pleiten wij wel voor. Stel regels vast, bedenk wat je gaat doen aan preventie en regel de zorg. Als je dat goed hebt geregeld en mensen weten dat ze niet meteen ontslagen worden als ze naar je toekomen, heeft dat ook een preventief effect.”

Als je morgen de eerste stap wil zetten op dit gebied, wat moet je dan doen als bedrijf?

“Mijn tip is dat je in ieder geval niet alleen inzoomt op middelengebruik, want dat kan heel bedreigend zijn. Geef als bedrijf aan dat je wil werken aan vitaliteit en daar vallen bewegen, voeding, roken, alcohol, drugs en mentale gezondheid onder. Je kunt beginnen met deelname aan ‘IkPas’, waarbij het alcoholgebruik een maand stop wordt gezet. Zorg voor een positieve insteek. Ga vooral niet belerend doen, want dan krijgen medewerkers het gevoel dat de werkgever zich bemoeit met wat ze in hun privétijd doen.
Stel daarnaast heldere regels op, bijvoorbeeld dat drank- en drugsgebruik verboden is onder werktijd en dat je ook geen drugs bij je mag hebben, en praat er met elkaar over. Zorg dat het taboe op middelengebruik een beetje wordt doorbroken. Iemand met een drugs- of alcoholprobleem schaamt zich vaak kapot en is bang voor ontslag. Dan helpt het als het bespreekbaar is.”

Ga voor ‘quick wins & tips’ naar deze pagina.

Wat is volgens jou de grootste fabel rondom dit onderwerp?

“Dat het wel meevalt met het alcoholgebruik. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat één op de zes medewerkers riskant drinkt. Dat betekent dat ze zoveel drinken dat ze er last van hebben. Zo kan het gebeuren dat ze afspraken niet nakomen, dat ze spijt krijgen van hun alcoholgebruik of dat ze van anderen te horen krijgen dat ze minder moeten drinken. Er wordt veel gesproken over drugsgebruik, maar alcoholgebruik vormt verreweg het grootste probleem.”

Wat doe je zelf om vitaal te blijven?

“Ik sport veel. Ik ga twee à drie keer per week naar de sportschool, tennis twee keer per week en ga op de fiets naar mijn werk, in totaal zo’n 12 kilometer per dag. Daarnaast probeer ik tussen de middag altijd een rondje te wandelen. Ik heb een stappenteller en het is mijn doel om 10.000 stappen per dag te halen. Meestal lukt dat wel.
Ik rook niet en sinds ik dit werk doe, drink ik minder alcohol. Het zou niet geloofwaardig zijn als ik bij bedrijven vertel dat ze minder moeten drinken en ik vervolgens zelf iedere avond aan een glas wijn zou zitten. Als je wat ouder wordt, merk je bovendien dat de alcohol er wat sneller inhakt.
Door het sporten voel ik me niet alleen lichamelijk vitaler, maar ook mentaal. Het helpt me te ontspannen na een drukke werkdag. Net als lezen, een serie kijken of afspreken met vrienden.” 

Zoek op deze pagina naar partners voor geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg.