‘Mentale gezondheid is geen zwart-witbegrip. Dat maakt het lastig’

Vitaal Bedrijf werkt samen met een aantal experts die dagelijks met vitaliteit bezig zijn. Zij beschikken over de laatste wetenschappelijke inzichten en adviseren ons over effectieve vitaliteitsprogramma’s. Op welke manier kunnen zij bedrijven helpen om vitaliteit op de kaart te zetten en welke plek heeft dit onderwerp eigenlijk in hun persoonlijke leven?

Als eerste een gesprek met Nadine Muller, projectmedewerker Mentale gezondheid & Preventie bij het Trimbos-instituut. Dat is het onafhankelijke kennisinstituut voor alcohol, tabak, drugs en mentale gezondheid.  

Wat kan het Trimbos-instituut betekenen voor mkb-bedrijven?

“Wij adviseren bedrijven over beleid op het gebied van mentale gezondheid, alcohol-, drugs- en tabaksgebruik. De stip aan de horizon op mijn afdeling is de mentale gezondheid op de werkvloer verbeteren en mentale klachten voorkomen. Wij hebben WHO-richtlijnen en andere relevante richtlijnen vertaald naar een organisatiebrede preventieve aanpak op de Nederlandse werkvloer. Begin 2024 verschijnt er een handreiking voor bedrijven en professionals.
Daarnaast zijn we samen met Vitaal Bedrijf bezig met een onderzoek naar werkstress in het mkb. Mkb-bedrijven zijn totaal andere organisaties dan multinationals met grote HR-afdelingen. Waar lopen zij tegenaan in de aanpak van werkstress? Wat werkt wel en wat niet? Daarover gaan we in een aantal kennissessies met mkb-bedrijven in gesprek, zodat we onze kennis daar goed op kunnen aansluiten. Tevens nemen we ze mee in de laatste inzichten op dit gebied.”

Er zijn nog een paar plaatsen beschikbaar voor de kennissessies. Bedrijven die willen meedoen, kunnen mailen naar WerkstressMKB@trimbos.nl.

Wat zijn voor bedrijven de grootste obstakels om met dit onderwerp aan de slag te gaan?

“Hoe beginnen we? Dat is wat wij vaak terug krijgen van bedrijven. Mentale gezondheid is namelijk geen zwart-witbegrip. Het bestaat uit meerdere aspecten en is voor iedereen weer anders. Dat maakt het moeilijker dan zorgen voor genoeg beweging, waarbij je bijvoorbeeld kunt zeggen dat je goed bezig bent als je elke dag een uur wandelt. Mentale gezondheid is niet iets concreets, maar ik heb wel het idee dat er echt veel noodzaak is om ermee aan de slag te gaan.”

Als je morgen de eerste stap wil zetten met vitaliteit, wat moet je dan doen als bedrijf?

“Begin als leidinggevende allereerst met het aangaan van het gesprek. Een goede vraag die je je medewerkers kunt stellen is: ‘Hoeveel energie heb jij aan het einde van de dag nog over om te sporten of met vrienden leuke dingen te doen?’ Dat is echt een heel simpele graadmeter om erachter te komen hoe het met iemand gaat en een goede manier om het onderwerp vitaliteit bespreekbaar te maken.

‘Hoe zorg jij voor voldoende ontspanning tijdens het werk en hoe zorg je voor mentale balans?’ Door het gesprek aan te gaan, creëer je bewustwording en daar begint het mee. Ik geloof ook heel erg in ‘goed voorbeeld doet volgen’. Dus als je als leidinggevende voor je eigen mentale en fysieke gezondheid zorgt, zullen je medewerkers dat ook gaan doen. Helaas zie je in de praktijk vaak dat leidinggevenden zichzelf juist voorbijlopen, omdat ze nog harder werken dan de rest. Het begint dus al bij jezelf. Iets wat je morgen of zélfs vandaag al kunt doen is bijvoorbeeld wandelen. Wij gaan soms lunchwandelen om even te ontspannen. Het wandelen kun je ook combineren met werkoverleg.”

Ga voor meer ‘quick wins & tips’ naar deze pagina.

Wat is volgens jou de grootste fabel rondom dit onderwerp?

“Dat stress altijd slecht is. Stress helpt je namelijk ook om beter te presteren op bepaalde momenten. Dus het is ook iets moois. Het wordt alleen wel een probleem als je constant stress ervaart. Een voorbeeld: als je een presentatie moet geven heb je een bepaalde spanning nodig die jou helpt om ‘aan te gaan’ en je net even dat zetje te geven om een goede prestatie te leveren. Dus dan is stress goed. Maar dat is het natuurlijk niet als je drie dagen slecht hebt geslapen vanwege die presentatie. Het is sowieso belangrijk om na een stresspiek altijd weer te ontspannen.” 

Wat doe je zelf om vitaal te blijven?

“Ik doe mijn best om werkgewoontes te ontwikkelen waar ik mijn leven lang plezier van heb. Dat is echt een proces en niet altijd makkelijk, maar ik leer daar veel over bij het Trimbos-instituut. Ik experimenteer momenteel met het prioriteren van mijn ‘to do’s’ en het opknippen van mijn werkdag in vier delen. Daar zet ik een wekkertje voor, want anders ga ik zo op in mijn taak dat ik vergeet om pauze te nemen. Laatst ben ik tijdens een pauze in onze massagestoel gaan zitten en mijn stresslevel op mijn smartwatch zat helemaal in het blauw. Dat was dus een geslaagd experiment, waar ik nu een gezonde werkgewoonte van wil maken.

Ik probeer ook informeel verbinding te maken met mijn collega’s en vraag hoe zij dingen doen en waar zij tegenaan lopen. Een goede tip van een collega is: vertraag om te kunnen versnellen. Als je een drukke dag hebt, ga je soms maar door, maar dan is het heel goed om even te stoppen om te kijken naar het geheel en naar wat daarin echt belangrijk is. Even inchecken bij jezelf.

Buiten werktijd doe ik graag aan bodybalance, gericht op mindful bewegen en balans. Ik heb een sportschoolabonnement en experimenteer met verschillende lesjes. En als een experiment geen succes is, is dat prima. Ik probeer heel erg te luisteren naar mijn lichaam en naar wat voor mij werkt.” 

Zoek op deze pagina naar partners voor geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg.